Najstarszy dokument z Jerozolimy

Niewielki fragment glinianej tabliczki pokrytej znakami pisma klinowego to najstarszy dokument kiedykolwiek odkryty w Jerozolimie.

Najstarszy dokument z Jerozolimy. Hebrew University photo by Sasson Tiram

Znaleziona podczas wykopalisk na wzgórzu Ofel tabliczka pochodzi zdaniem specjalistów z XIV w. p.n.e., a więc z powstała jeszcze przed zajęciem miasta przez Izraelitów.

Odkryty fragment ma 2 na 2,8 cm i 1 cm grubości. Badacze natrafili na niego dopiero podczas przesiewania wydobytej ziemi. Zapisany klinami tekst jest w języku akadyjskim, który pełnił wówczas na Bliskim Wschodzie podobną rolę jak w dzisiejszym świecie angielski.

Asyriolog prof. Wayne Horowitz z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie i dr Takayoshi Oshima z Uniwersytetu w Lipsku odczytali wyrazy „ty”, „byłeś”, „później”, „zrobić”, i „ich”. W ocenie badaczy tabliczkę zrobił bardzo dobry pisarz, który najpewniej pracował dla króla. Była ona prawdopodobnie kopią tabliczki wysłanej jako dyplomatyczna korespondencja innemu władcy. Była to w XIV w. p.n.e. dość powszechna praktyka. Wiele tabliczek klinowych w języku akadyjskim znaleziono np. Tell el-Amarna, dawnej stolicy Egiptu. W większości wypadków były to raporty i listy władców małych królestw z Lewantu. Wśród nich jest też sześć tabliczek od króla imieniem Abdi-Heba, kanaanejskiego władcy Jerozolimy. Badacze spekulują, że fragment tabliczki ze wzgórza Ofel może być częścią archiwum tego władcy.

Na pochodzenie tabliczki z Jerozolimy wskazują analizy materiału, z którego ją wykonano. Badacze ustalili, że użyto gliny z okolic miasta, a jednocześnie wykluczyli materiały z innych regionów.

Dotąd chwałę najstarszego pisemnego dokumentu z Jerozolimy dzierżyła inskrypcja w języku hebrajskim z VIII w. p.n.e., która upamiętnia ukończenie tunelu króla Ezechiasza pod wzgórzem Ofel (na zdjęciu poniżej). Była ona wykuta w ścianie tunelu. Jeszcze w XIX w. wycięto ją a następnie umieszczono w muzeum w Stambule (Jerozolima należała wówczas do Turcji).

Zdaniem dr Eilat Mazar z Uniwersytetu Hebrajskiego, która kierowała badaniami archeologicznymi, odkryta właśnie tabliczka potwierdza, że już w późnej epoce brązu Jerozolima była ważnym ośrodkiem. Jak na razie wielu badaczy wątpiło w to, gdyż podczas badań archeologicznych znaleziono bardzo mało pozostałości Jerozolimy z czasów przed izraelskim podbojem.

Korzystałem głównie z komunikatu prasowego Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie.

~ - autor: Wojciech Pastuszka w dniu 13.07.2010.