Skalpel sprzed 4 tysięcy lat
Ostrze z obsydianu, które prawdopodobnie służyło 4 tysiące lat temu za skalpel, znaleźli tureccy archeolodzy podczas wykopalisk w prehistorycznej osadzie İkiztepe nad Morzem Czarnym.
Obsydian to szkło wulkaniczne, z którego łatwo można wykonać bardzo ostre narzędzia. Jego bogate złoża znajdują się m.in. w Kapadocji w środkowej Turcji. Był chętnie używany już w starożytności. Wiemy, że skalpele z tego materiału robili np. starożytni Egipcjanie.
Także współcześni chirurdzy używają czasami skalpeli z obsydianu, gdyż są one ostrzejsze od narzędzi ze stali chirurgicznej.
Odkryte narzędzie doskonale pasuje do wcześniejszego odkrycia tureckich badaczy w Ikiztepe. Otóż na cmentarzysku sprzed około 4300-4100 lat znaleźli oni osiem szkieletów, na których czaszkach było widać ślady po zabiegach chirurgicznych. To pierwsze takie czaszki odkryte w Anatolii.
Podczas trwających już 36 lat badań w Ikiztepe archeolodzy ustalili, że miejsce to było stale zamieszkane od około 4000 r p.n.e. do ok. 1700 r. p.n.e. Pozostałości dawnej osady tworzą wielkie wzgórze z dwoma szczytami. Badacze odkryli w nich pozostałości domów, broń, narzędzia, piece i liczne ozdoby. Od 1981 r. badaniami kieruje Önder Bilgi.
O odkryciu skalpela poinformował turecki serwis Hurriyet Daily News, za agencją Anatolia. W tym samym serwisie znalazłem też informację o odkryciu czaszek ze śladami zabiegów.
Archeowieści 
Twarde, nie ostre :-) (szkło wulkaniczne). A aktywności na blogu to mogę się od Ciebie tylko uczyć!
A taka wersja bardziej pasuje :D (bo twarde nie oddaje najbardziej cenionej cechy obsydianu)
„Obsydian to szkło wulkaniczne, z którego łatwo można wykonać bardzo ostre narzędzia.”
Tak właśnie!
@ztrewq: OSTRE (na przełomie) a nie twarde, za moich daaawnych studenckich czasów ostrze do cięcia cienkowarstwowych próbek do wydziałowego mikroskopu elektronowego było z przełamanej szklanej bagietki.
Nie no, ja wiem — ostrza mikrotomów są często ze szkła. Ale obsydian jest minerałem, o minerale nie można powiedzieć że jest ostry. Taki głupawy nitpicking, w końcu każdy wie, o co chodzi.
Szkło wulkaniczne, podobnie jak szkło otrzymywane drogą przemysłową i wiele innych nieorganicznych związków chemicznych występujących w przyrodzie nazywa się minerałami. Zaszczytne miano minerałów nie przysługuje tylko związkom organicznym. Ostrza mikrotomów wykonuje się ze szkła tylko ze względu na ostre krawędzie, jakie powstają po przełamaniu n. p. szyby Umożliwiają one cięcie preparatów dwukrotnie cieńszych od tych krojonych ostrzami stalowymi. Diamenty i korundy a nawet węgliki spiekane są znacznie twardsze niż obsydian, lecz nie dają po przełamaniu tak ostrych krawędzi, by użyć ich w charakterze hirurgicznych narzędzi.
@ryszardxxxl:
1. Ropa, węgiel, bursztyn, torf i gaz są minerałami, o mineralności decyduje przynależność do litosfery a nie organiczność lub nieorganiczność.
2. Aby zakończyć ze szkliwami: szkliwa są twarde i kruche ale w zastosowaniu jako ostrza decydują właściwości przełomu dające ostrza wysokiej jakości, o czym wiedzą ludzie od … tysięcy lat (od biedy skrytokrystaliczne i bezpostaciowe krzemionki, jak krzemień, też można by uznać za szkliwa, tyle że będące wytrąceniami do osadu a nie efektem gwałtownego stygnięcia lawy).
3. Materiały o strukturze diamentu to zupełnie inna historia
Bardzo fajny blog. Pozdrawiam Autora.
Ropa, wegie, bursztyn, torf, gaz NIE sa mineralami. Sa to kopaliny. Amorficznych postaci krzemionki NIE mozna uznac za szkliwa. A struktura diamentu – jest nad wyraz prosta.
Pozdrawiam i przepraszam, ze bez polskiej czcionki.
W innymi coś się zmieniło ale węgle kamienne nadal są skałami (z definicji skały składają się z minerałów, węgle zatem z definicji… ale ktoś dla jaj nawał je macerałami). Nudzą się petrografowie.
Szanowny Panie,
Nie jestes petrografem ani innej masci geologiem jak ja. Moze wiec najpierw zapoznaj sie dokladnie z zagadnieniem o ktorym chcesz dyskutowac, zamiast pisac bzdury. Odsylam chociazby, do tak przez pewnych lubianej, wikipedii…
Minerał to minerał a macerał to macerał (:
W skrócie różnica jest taka, że minerał charakteryzuje się uporządkowaną pod względem krystalograficznym budową wewnętrzną a macerał nie.
. Ropa, węgiel, bursztyn, torf i gaz są minerałami, o mineralności decyduje przynależność do litosfery a nie organiczność lub nieorganiczność.
Niestety nie, bursztyn jest zaliczany do minerałów pozostałe to skały osadowe.
„Ropa, wegie, bursztyn, torf, gaz NIE sa mineralami. Sa to kopaliny.”
Kopaliną może być zarówno minerał jak i skała więc akurat zaklasyfikowanie do kopaliny nie decyduje czy jakiś związek jest minerałem czy nim nie jest.
Wikipedii nie polecam bo to najczęściej hm….
Żele krzemionkowe wytrącone z roztworu (a potem przynajmniej częściowo odwodnione) mają strukturę podobną do szkła.
Chcial Pan chyba powiedziec: „Zele krzemionkowe bla bla bla nie maja struktury podobnie jak szklo”?
@ztrewq: Piszęć, że o przełom chodzi, jężeli przełom charakteryzuje materiał, można o nim w skrócie myślowym rzec, że jest ostry a. daje dobre ostrza.
Chodziło Ci z pewnościa o przełam (:
Nie, o przełom muszlowy ale przełam też może być.
Zapewniam że chodziło o przełam czyli zdolność minerału do spękań w różnych kierunkach, przełom to pojęcie geomorfologiczne nie geologiczne np. epigenetyczny, antecedentny itd.
Wojtku, wiem, że nie na temat ale mam prośbę.
Czy mógłbyś coś wrzucić, w miarę posiadania wolnego czasu na ten temat: http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-10938453
Tekst źródłowy jest w „Nature”, ale nie mam do niego dostępu. Jeśli Afarensis istotnie polował na jakieś „bawoły”, to dla mnie sensacja- chociaż osobiście nie chce mi się w to wierzyć, biorąc pod uwagę rozmiary tego gatunku. Może to tylko padlinożerność?
Ha, kiedy pisałeś ten komentarz, to już czytałem materiały źródłowe. Materiały prasowe odkrywców widziałem już wczoraj w nocy, ale po pobudce o 4 rano nie miałem sił pisać :D. Badacze stawiają na padlinożerstwo. Ślady świadczą wyłącznie o obróbce zwierzyny, nie o polowaniu na nią.
W sumie to nie myślałem o takim klasycznym polowaniu (włócznia, miotacz oszczepów itp.)- tylko o celnym rzucaniu kamieniem, czy zapędzeniu gdzieś zwierzyny.
Niemniej rozmiary zwierza w stosunku do rozmiarów Australopiteka robią wrażenie.
No i pozostaje kwestia narzędzi: wytworzone, czy naturalne.
Odkrycie niesamowite :)
@michalgoralski:
„Chciał Pan chyba powiedzieć: „Żele krzemionkowe bla bla bla nie maja struktury podobnie jak szkło”?”
Chciałem przez to powiedzieć, że Wikipedia nie ma aż takiego radykalnego podejścia.
Tutaj chyba to pasuje.
Zobaczcie jakie piekne narzedzia sa robione obecnie z kamienia.
http://www.artofishi.com/StoneKnives.html