Nowe odkrycia na kurhanowym cmentarzysku z NATO-wskiego poligonu

Cmentarzysko w Nowym Łowiczu znajduje się na terenie największego w Europie poligonu wojsk NATO w Drawsku (gmina Kalisz Pomorski). Jak dotąd odkryto tutaj 67 kurhanów na obszarze o długości ponad 200 m i szerokości dochodzącej do 65 m. Badania w ostatnich sezonach wykopaliskowych pozwoliły lepiej zrozumieć zwyczaje pogrzebowe ludzi zamieszkujących ten teren prawie 2 tys. lat. temu.

Wykopaliska są prowadzone wspólnie przez pracowników Uniwersytetu Warszawskiego – dr. Adama Cieślińskiego i Muzeum w Koszalinie – Andrzeja Kasprzaka. W ostatnich latach zostały objęte patronatem honorowym Ministra Obrony Narodowej oraz rektora Uniwersytetu Warszawskiego.

– Do 2010 roku udało się przebadać 60 kurhanów, co stanowi 90 proc. zarejestrowanych mogił. W sumie z kurhanami, włączając w to pochówki wtórnie wkopane w nasypy, były związane 104 groby – 55 ciałopalnych i 49 szkieletowych – wyjaśnia jeden z kierujących badaniami dr Adam Cieśliński z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Na aż 164 pochówki natrafiono w płaskiej części cmentarzyska – pomiędzy kurhanami. Co ciekawe, zmarłych złożonych w tej części nekropolii częściej kremowano, natomiast przewaga ciałopalenia w przypadku osób pochowanych w kurhanach jest niewielka.

Cmentarzysko funkcjonowało we wczesnym i początkach młodszego okresu wpływów rzymskich, czyli od początku II do ok. połowy III wieku n.e.

W czasie ostatnich dwóch sezonów wykopaliskowych przebadano m.in. kurhan oznaczony numerem 18. W jego centralnej części archeolodzy natknęli się na przepaloną, intensywnie czarną ziemię – pozostałości stosu ciałopalnego. Wśród szczątków stosu znajdowały się fragmenty unikatowej sprzączki wykonanej z brązu. Tuż pod spodem mieściła się jama grobowa.

– Wewnątrz złożone były przepalone ludzkie kości, którym towarzyszyły metalowe elementy stroju – brązowe zapinki, jedne z najstarszych z dotychczas odkrytych na stanowisku, z początku II w n.e. Oprócz tego zmarłą osobę, najprawdopodobniej kobietę, wyposażono w ostatnią drogę w dwa gliniane naczynia, być może pierwotnie zawierające jedzenie i napitek – wyjaśnia dr Cieśliński.

Dzięki wykopaliskom archeolodzy dowiedzieli się, że najwcześniejszy obszar użytkowania nekropolii był szerszy i obejmował teren od południowo-zachodniego narożnika do centralnej partii cmentarzyska.

– Najnowsze wykopaliska potwierdziły bardzo wysoką rangę stanowiska w Nowym Łowiczu. Niemal całościowe odsłonięcie tak dużego stanowiska kurhanowego stanowi sytuację wyjątkową w badaniach nad okresem wpływów rzymskich w Europie Środkowej. Z pewnością taka sytuacja pozwoli przeprowadzić nowe i wiarygodne analizy odnoszące się do liczebności czy struktury społecznej ówczesnej ludności – uważa archeolog.

Na ślady po działalności starożytnych natknięto się w tym rejonie w 1891 roku. Jednak profesjonale badania wykopaliskowe rozpoczęły się dopiero w 1988 roku z inicjatywy ś.p. Krystyny Hahuły z Muzeum w Koszalinie. Z uwagi na lokalizację stanowiska na poligonie w pracach archeologów brali udział żołnierze – w 2005 roku saperzy armii brytyjskiej z pomocą ciężkiego sprzętu usypali rekonstrukcje dwóch przebadanych wcześniej kurhanów.

Tekst pochodzi z serwisu Nauka w Polsce. Zdjęcia.

~ - autor: Wojciech Pastuszka w dniu 7.02.2011.